Vàng da là một sự thay đổi màu sắc ở da hoặc lòng trắng mắt, hay cả hai, thường thấy ở trẻ sơ sinh. Sự thay đổi màu do bilirubin. Trẻ sơ sinh có lượng bilirubin trong máu tăng cao được gọi là tăng bilirubin máu, phát triển màu vàng khi bilirubin tích tụ ở trong da. Bệnh vàng da trong 24h đầu sau khi sinh hoặc có màu vàng lòng bàn tay là trường hợp khẩn cấp do bilirubin có thể thấm vào tế bào não gây tổn thương không hồi phục trong 2-3 tuần sau sinh.
|Các biểu hiện của vàng da:
Ban đầu da vàng sau đó kết mạc mắt có thể cũng có màu vàng. Những thay đổi này có thể khó nhận ra ở trẻ có da màu tối hoặc trẻ không mở mí mắt
+ Sự thay đổi màu sắc da :
- Đầu tiên nhìn rõ ở khuôn mặt và có thể tiến triển xuống ngực bụng, canh tay và cuối cùng là chân
- Có thể kiểm tra bằng cách ấn 1 ngón tay lên trán hay mũi bé. Nếu bị vàng da thì sẽ xuất hiện màu vàng khi bạn giải phóng áp lực từ da
- Có thể theo dõi được ở 1 số trẻ sơ sinh bằng cách nhấn vào các điểm nổi bật của ngực, bụng, hông và đầu gối để kiểm tra tiến triển của vàng da
- Nên kiểm tra trước khi con bạn rời bệnh viện. Nếu bé rời bệnh viện sớm hơn 72h sau sinh, cần theo dõi màu da của bé mỗi ngày. Ngoài ra trẻ sơ sinh nên đi khám bác sĩ trong vòng 1- 3 ngày sau khi về nhà
- Thời điểm xuất hiện vàng da sơ sinh sinh lý:
- Xuất hiện sau 24h tuổi
- Hết vàng da trong vòng 1 tuần đối với trẻ đủ tháng và 2 tuần đối với trẻ đẻ non
- Mức độ vàng da nhẹ
- Vàng da đơn thuần, không kết hợp các triệu chứng bất thường khác
- Trẻ bú tốt, khỏe mạnh
- Bilirubin trong máu thường < 12-15 mg%
- Các trường hợp vàng da bệnh lý hay vàng da nặng:
- Nếu vàng da ở đầu gối hoặc thấp hơn, nếu vàng da nặng hơn( vàng chanh hay vàng cam) hoặc nếu kết mạc của mắt xuất hiện màu vàng
- Trẻ bú ít
- Khó đánh thức
- Bé bị bứt rứt hoặc kích thích
- Trẻ bị gồng cứng
- Vàng da kéo dài trên 2-3 tuần
- Các phương pháp điều trị vàng da
- Chiếu đèn: làm giảm bilirubin tự do trong máu thành dạng đồng phân( tan được trong nước). Sau đó được bài tiết qua đường niệu và đường phân.
- Ánh sáng mặt trời chỉ giúp trẻ vàng da nhẹ mau hết hơn nhưng không thể điều trị kịp các trường hợp vàng da sơ sinh nặng
- Thay máu: trường hợp bilirubin máu tăng quá cao có nguy cơ gây tổn thương não, phải thay máu càng sớm càng tốt tránh tổn thương não thật sự
- Chăm sóc theo dõi tại nhà:
- Xem bé bú mẹ só lượng nhiều hay ít
- Không nằm trong buồng tối liên tục
- Quan sát da trẻ dưới ánh sáng mặt trời ít nhất 1 lần/ngày
- Theo dõi tiến triển màu da
- Mang trẻ đi khám ngay khi thấy da trẻ có màu vàng
